Geursensaties: mijn ervaring met sensorische overprikkeling bij autisme

Deze blog heeft een onmiskenbaar muffe ondertoon – een geur die doet denken aan stofdeeltjes, kruimels en verloren haren. Dit is een blog over sensorische overgevoeligheid en overprikkeling bij autisme. Dit fenomeen kan zich op diverse manieren uiten, zoals bij geluid, licht, geur, smaak en huidcontact. Aan de hand van een recent voorval beschrijf ik in deze blog de impact van mijn overgevoeligheid voor bepaalde geuren, zoals die van versleten tapijt.

Wilco van het Hul 23 augustus 2023 Prikkels Leestijd: 7 minuten
vies tapijt

Wat is sensorische overgevoeligheid eigenlijk?

Om mijn verhaal duidelijk te kunnen brengen moeten we eerst weten wat sensorische overgevoeligheid is. Sensorische overgevoeligheid, ook wel sensorische hypersensitiviteit genoemd, verwijst naar een toestand waarin de zintuigen van een persoon buitengewoon gevoelig zijn voor externe prikkels. Dit betekent dat de persoon intense en soms overweldigende reacties kan ervaren op alledaagse sensorische input, zoals geluiden, lichten, aanrakingen, geuren, smaken en visuele indrukken.

Mensen met sensorische overgevoeligheid kunnen zich bijvoorbeeld extreem ongemakkelijk voelen bij luide geluiden die anderen als normaal beschouwen, fysieke aanrakingen als pijnlijk ervaren of overweldigd raken door fel licht. Dit kan een flinke impact hebben op het dagelijks functioneren

is er een verschi tussen sensorische overgevoeligheid en sensorische overprikkeling?

Ja, er is een verschil tussen sensorische overgevoeligheid en sensorische overprikkeling, hoewel deze termen vaak door elkaar worden gebruikt. Ze hebben betrekking op verschillende aspecten van hoe het zenuwstelsel reageert op sensorische prikkels.

Sensorische overgevoeligheid verwijst naar een verhoogde gevoeligheid voor sensorische prikkels, zoals geluiden, licht, aanraking, geuren en smaken. Mensen die sensorisch overgevoelig zijn, ervaren deze prikkels intenser dan de gemiddelde persoon. Ze kunnen bijvoorbeeld extreem gevoelig zijn voor bepaalde texturen van kleding, harde geluiden vermijden of sterke reacties vertonen op fel licht. Sensorische overgevoeligheid kan voorkomen bij mensen met aandoeningen zoals autismespectrumstoornis (ASS), sensorische verwerkingsstoornis en bepaalde angststoornissen.

Sensorische overprikkeling verwijst naar een reactie van het zenuwstelsel wanneer het overweldigd raakt door te veel sensorische prikkels of te intense prikkels. Het kan leiden tot een gevoel van overbelasting, vermoeidheid, stress en ongemak. Bij sensorische overprikkeling wordt het zenuwstelsel niet goed in staat gesteld om de binnenkomende prikkels te verwerken en te filteren, wat kan resulteren in een verminderde focus, verhoogde stress of zelfs emotionele uitbarstingen. Mensen die gevoelig zijn voor sensorische overprikkeling kunnen proberen om omgevingen te vermijden die te veel prikkels bevatten of technieken te gebruiken om zichzelf te kalmeren en te herstellen.

In het kort: sensorische overgevoeligheid verwijst naar een verhoogde gevoeligheid voor prikkels, terwijl sensorische overprikkeling verwijst naar een overweldigd raken van het zenuwstelsel door te veel of te intense prikkels. Beide concepten zijn gerelateerd aan hoe individuen sensorische informatie verwerken en kunnen van invloed zijn op hun dagelijkse functioneren en welzijn.

Tijd om de theorie te toetsen met de praktijk

Kort geleden was ik een aantal dagen in Gent. Alleen, met mezelf. Ik vind dat af en toe erg prettig en het helpt om even afstand te nemen van de dagelijkse routine. De reis deed ik met de trein. Dat is prima te doen en het bespaart mij de energie van het zelf rijden.

Bij aankomst in het hotel kon ik direct inchecken en door naar mijn kamer. Het eerste wat ik altijd doe is kijken of er een raam open kan, ik wil frisse buitenlucht in mijn kamer. Gelukkig was dit mogelijk, want er hing een wat muffe geur in de kamer. Dit was waarschijnlijk te wijten aan het tapijt op de vloer en mogelijk ook aan de met stof beklede slaapbank. Nadat ik me geïnstalleerd had en natuurlijk het raam wijd had geopend, was het tijd om de stad te gaan ontdekken.

Gent heeft echt een gezellig en compact centrum, niet te druk en makkelijk te overzien. Langs de waterkant van de Leie had ik een heerlijke tijd. Lekker relaxen en bootjes en mensen kijken. En natuurlijk mocht een ontspannen boottochtje over de Leie en de Lieve niet ontbreken.

Na het avondeten en een paar lokale biertjes besloot ik om terug te gaan naar mijn hotel. Maar jammer genoeg hing die doordringende geur nog steeds in mijn kamer. “Hopelijk is het morgen weg,” dacht ik bij mezelf.

Gent aan de Leie
Gent aan de Leie
Vorige
Volgende

De volgende ochtend werd ik met een vervelende hoofdpijn wakker. Gedurende de nacht was ik herhaaldelijk wakker geworden, waarschijnlijk omdat de kussens hun beste tijd al lang geleden hadden gehad. Gelukkig had ik vooraf de sauna van het hotel gereserveerd; de warmte bleek te helpen en na een uur voelde ik me al iets beter. Tijdens deze sessie had ik even kunnen nadenken over de mogelijke oorzaak van mijn hoofdpijn; ik wil graag begrijpen waarom dingen gebeuren. Mijn voorlopige conclusie was dat de spanning en stress hoogstwaarschijnlijk de boosdoeners waren, die zich op deze manier manifesteerden. Op dat moment vond ik het voldoende reden om er niet verder bij stil te staan.

In de middag heb ik de stad verder verkend middels een fietstour. Na deze tour en het avondeten voelde ik me behoorlijk uitgeput. De dag was intensief geweest en de nasleep van de gebrekkige nachtrust speelde ook nog parten. Ik nam het besluit om vroeg naar bed te gaan. Helaas hing er in de kamer nog steeds een muffe geur, wat mijn nachtrust niet ten goede kwam. 

Na een minder slechte nacht stond ik op met een stekende hoofdpijn. Dit kon niet worden veroorzaakt door opgebouwde stress die ik kwijt moest. Ik besloot er het beste van te maken en bezocht burcht Gravensteen. Hoewel het echt een leuk bezoek was, mede vanwege de komische audiotour, drukte mijn hoofdpijn een stempel op de dag. De overprikkeling bouwde zich gestaag op. Ik dacht er al over na om eerder naar huis te gaan dan geplant. De vermoeidheid begon zijn tol te eisen.

Hoewel ik wel aardig had kunnen slapen stond ik toch wederom op met flinke hoofdpijn vanwege de muffe lucht, besloot ik mijn opties te onderzoeken. De receptioniste kon mij geen andere kamer bieden, alle kamers hadden tapijt op de vloer. Ik had nu twee keuzes. Nog een nacht blijven óf kiezen voor wat goed was voor mij en dus een dag eerder naar huis. Na het ontbijt besloot ik voor het laatste te gaan en heb ik mijn koffer gepakt. Dat vond ik zeker zonde, maar ik vind het belangrijker dat ik goed voor mezelf zorg.

Ik bezocht nog een kathedraal en nam even uitgebreid de tijd voor een goede koffie. Daarna ben ik  op de trein naar Nederland gestapt. Met gemengde gevoelens reed ik naar huis. Maar, ik heb voor mezelf gekozen, voor dat wat goed is voor mij. Dat is het belangrijkste.

Na een goede nachtrust in mijn eigen bed met frisse lucht verdween mijn hoofdpijn als sneeuw voor de zon en wist ik zeker wat de reden was. Ik heb een goede les geleerd voor de toekomst. Ik wil nooit meer een hotelkamer waar tapijt ligt! 

Met gevoeligheid leren omgaan

Muffe kamers, tja, dat is maar één voorbeeld van die geuren die mijn neus overbelasten. Dan heb je nog van die vervelende geurtjes, zoals specifieke wasmiddelen, die ene deodorant die je echt niet kunt verdragen, die uitlaatwalm van dieselmotoren die je meteen in de lucht voelt hangen, en oh, laten we die intense lijmgeuren niet vergeten. De lijst gaat eigenlijk nog wel even door. Het zal je niet verbazen dat het aroma van tapijt officieel op mijn “niet te tolereren geuren” lijstje staat.

Het goede nieuws is dat ik gelukkig niet zo vaak geconfronteerd word met die overweldigende geuren die me van mijn stuk brengen. Maar als het dan toch gebeurt, probeer ik instinctief die geur op een afstand te houden om die overbelasting te vermijden. En als dat niet lukt, tja, dan moet ik gewoon het beste ervan maken en die overprikkeling zo klein mogelijk proberen te houden.

Welke geuren zorgen ervoor dat jij overprikkelt raakt en hoe ga jij hiermee om?

TagsAutisme Overprikkeling vakantie Veranderingen Zelfzorg

Lees ook deze blogs over autisme en Prikkels

Hoi, mijn naam is Wilco. Ik heb Autisme, en toen ik mijn diagnose kreeg was dat een bevestiging van iets wat ik op een bepaalde manier al wist. Via dit blog wil ik mijn verhalen delen in de hoop (nog) meer kennis en begrip te creëren over autisme. Lees meer ⇒

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *